75 lat temu, 18 maja 1944 r., zakończyła się niezwykle zacięta bitwa jaką stoczył 2. Korpus Polski dowodzony przez gen. Władysława Andersa o wzgórze Monte Cassino wraz ze znajdującym się na nim klasztorem. Masyw Monte Cassino, wraz z klasztorem benedyktynów, był w czasie II wojny światowej kluczową niemiecką pozycją obronną na tzw. linii Gustawa, mającą uniemożliwić aliantom zdobycie Rzymu.
2. Korpus Polski utworzony został 21 lipca 1943 z dowództwa i jednostek Armii Polskiej na Wschodzie na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza, gen. Władysława Sikorskiego. Podstawę 2. Korpusu stanowili obywatele polscy zesłani, uwięzieni w więzieniach śledczych NKWD lub deportowani do łagrów. Armia gen. Andersa stanowiła dla nich jedyną szansę wydostania się z “nieludzkiej ziemi”, czyli ZSRR. Ich szlak bojowy wiódł przez Bliski Wschód i Włochy do wymarzonej wolnej Polski.
Od 11 do 29 maja 2 Korpus uczestniczył w czwartej bitwie o przełamanie Linii Gustawa. Jego zadanie polegało na zdobyciu górskich umocnień między Cassino i Passo Corno. Po początkowych niepowodzeniach 17 maja ruszyło decydujące natarcie, które zmusiło oddziały niemieckie do wycofania się z ruin klasztoru. Nad ranem żołnierze 12 Pułku Ułanów Podolskich zatknęli na murach klasztoru polską flagę, a w samo południe polski żołnierz, plutonowy Emil Czech (po wojnie mieszkał i zmarł w Kłodzku), odegrał hejnał mariacki, ogłaszając zwycięstwo polskich żołnierzy.

Wśród uczestników tej bitwy są zarówno członkowie rodzin lądczan, jak np. wujek p. Ewy Zadory – Bolesław Cienciara, strzelec 24 Kompanii Transportowej, który poległ w czasie tej bitwy i spoczywa wśród innych żołnierzy gen. Andersa czy też brat mojego dziadka – Marian Tomaszkiewicz, sierżant w 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Są też lądczanie, czyli ci, którzy po wojnie zdecydowali się powrócić do Polski i osiedlili się na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Ilu takich żołnierzy, weteranów 2. Korpusu Polskiego mieszkało i zmarło w Lądku-Zdroju, trudno na tę chwilę ustalić. Wiadomo z pewnością o dwóch, tj. Antonim Matoszce, kanonierze 10 Pułku Artylerii Ciężkiej, odznaczonym Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino oraz Jakubie Niechwiadowiczu. Niestety, o tym drugim nie udało się nam na chwilę obecną ustalić dokładniejszych informacji.